Gospodarka

Gospodarka leśna a rtęć – szwedzkie przykłady.

Gospodarka leśna a rtęć – szwedzkie przykłady.

Szwedzki państwowy Zarząd Lasów, Skogsstyrelsen, opracował razem z naukowcami SLU, Sveriges Lantbruksuniversitet, raport zatytułowany „Wpływ gospodarki leśnej na transport rtęci w ciekach wodnych, jej przekształcanie i pochłanianie przez organizmy wodne”.

https://via.tt.se/data/attachments/00872/5d916059-6716-4aea-83b4-c5c01b24a6b3.pdf

Raport pokazuje m.in. że 60% przecieków rtęci  pochodzi z terenów leśnych oraz że gospodarka leśna zwiększa te przecieki. Ryby w ponad połowie szwedzkich jezior mają aktualnie wyższe wartości zawartości rtęci niż te dozwolone przez Światową Organizację Zdrowia, WHO.

Pozyskanie drewna zachodzące w lasach zwiększa transport rtęci z terenów leśnych do cieków wodnych i jezior w ilości od 6% do 30% w porównaniu do braku pozyskania. Szkody przejezdne maszyn leśnych, mechaniczne przygotowanie gleby, czyszczenie rowów melioracyjnych oraz pozyskanie pniaków wpływają również na przecieki rtęci.

Przyczyny leżą zarówno w zwiększonym przeciekaniu materiału organicznego do cieków wodnych i wtedy rtęć się dołącza jak i w tworzeniu się na zrębach, w warunkach środowisk wodnych, pozbawionych tlenu, związku metylortęci. Metylortęć dominuje w rybach.

Skogsstyrelsen podaje w swoim raporcie nowe rady dla właścicieli lasu dotyczące zmniejszenia przecieków rtęci powodowanych przez gospodarkę leśną.

  • Rób mniejsze zręby albo pozostawiaj na nich osłonę drzew przeciwdziałającą podniesieniu wód gruntowych co oznacza wzmożone ryzyko przecieku rtęci.
  • Zapobiegaj szkodom przejezdnym maszyn leśnych w glebie.
  • Planuj tak ich przejazdy aby jak najrzadziej przebiegały przez cieki wodne.
  • Pozostawiaj strefy z drzewami i krzewami wzdłuż jezior i cieków wodnych. Tworzą one nie tylko granice terenu leśnego gdzie nie powinno się jeździć i przygotowywać glebę ale również częściowo zapobiegają przeciekom rtęci.
  • Nie wykonuj prac związanych z przygotowaniem gleby koło jezior i cieków wodnych.
  • Nie wykopuj rowów melioracyjnych albo nie oczyszczaj dawnych rowów które mogą odprowadzać wodę z terenów na zrębach z wysokim prawdopodobieństwem tworzenia metylortęci.
  • Wykonuj konieczne czyszczenia rowów melioracyjnych w czasie pory suchej i przy niskim poziomie wód.
  • Zachowuj i równocześnie odtwarzaj strefy wodne połączone z ciekami i porośnięte olszą czarną. Mokradła z olszą czarną mają udokumentowaną zdolność do rozkładania metylortęci.

Raport Skogsstyrelsen kończy się znanym z innych prac wnioskiem iż potrzebne są dalsze badania na temat wpływu gospodarki leśnej na związki rtęci w naturze.

Temat wody i rtęci w lesie poruszaliśmy już na Monitorze leśnym np. w tekstach:

https://www.forest-monitor.com/pl/strumyki-i-rowy-niedostrzegana-woda-w-lesie/

https://www.forest-monitor.com/pl/gospodarka-lesna-a-rtec/

https://m.facebook.com › postsMonitor Leśny – Rowy melioracyjne w lesie – czyścić albo… | Facebook

Zdjęcie: Skogsstyrelsen

3 myśli na temat “Gospodarka leśna a rtęć – szwedzkie przykłady.

  1. Interesujące Tadeusz Ciura !
    Mam wiec pytanie: skąd te wycieki rtęci ?
    A może to najzwyklejsza kumulacja rtęci z powietrza w lasach szwedzkich. Jeśli w szwedzkich to i wszystkich innych.
    Czy są badania na poziom rtęci w lasach innych krajów ? i jak to się ma do terenów rolniczych ?
    Teren leśny, gdzie uprawia się las współczesna technologią, różni się od rolniczego tylko jedną zasadniczą sprawą – jest w nim zmniejszony odpływ wody w porównaniu do gruntów rolniczych. Możemy wiec to kojarzyć ze zmniejszonym wypłukiwaniem rtęci z tych terenów, co prowadzi do jej kumulacji.
    W Polsce odpływ wody z lasu jest mniejszy jak w lasach szwedzkich, ponieważ średnie opady roczne mają tam wyższe,
    więc jeśli stężenie ma korelacje z odpływem, to w Polsce poziom rtęci powinien być porównywalny lub wyższy.
    Jeśli tak, to RTĘĆ zarządzi zmianę hodowli lasu 🙂

  2. Ten środkowy link z cytowanych trzech odpowiada na pytanie skąd się bierze rtęć w lesie. W komentarzu do niego Radosław Bałazy mówi o konferencji w IBL na te właśnie tematy i temat nie jest obcy polskim leśnikom. W każdym razie był poruszany w roku 2017.

  3. Dzięki Tadeusz Ciura.
    Faktycznie czytałem ale mi wyszło z głowy, a teraz link ominąłem.
    Dobrze gdyby wnioski z tego projektu można byłoby prześledzić dziś po trzech latach.
    Możliwe , że są miejsca gdzie może wystąpić wyciek, czyli uwolnienie rtęci.
    Mnie interesuje jak ma się brak odpływu z opadów na poziom rtęci z tych dwóch źródeł: z wycieku i z opadu “emisji”.
    Są trzy możliwości: 1 zwiększa, 2 zmniejsza, 3 nie ma wpływu.

Dodaj komentarz