Udany rok dla fińskiego Metsähallitus – inwestycje w bioróżnorodność osiągnęły rekordowy poziom w 2021 roku.
Metsähallitus zarządza 9,2 mln ha gruntów należących do państwa fińskiego. Wiki opisuje to przedsiębiorstwo jako: „Metsähallitus – fińskie przedsiębiorstwo państwowe zajmujące się zarządzaniem, monitorowaniem i promowaniem fińskiego leśnictwa a także zarządzaniem obszarami chronionymi w tym wszystkimi parkami narodowymi.”
(https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Metsähallitus)
Na powierzchni 3,5 mln ha, zarządzanej przez Metsähallitus, prowadzona jest gospodarka leśna poprzez spółkę córkę Metsähallitus Metsätalous Oy. Jest to firma założona w 2016 roku i przynosi około 85% wszystkich zysków Metsähallitus dzięki produkcji surowca drzewnego na potrzeby przemysłu. (https://www.metsa.fi/en/about-us/organisation/business-units/forestry-ltd/)
Rok 2021 był dla Metsähallitus pomyślny zarówno pod względem finansowym, jak i operacyjnym.
Obroty Grupy Metsähallitus wyniosły 367,4 mln euro, a zysk 119,9 mln euro. Metsähallitus wypłaci państwu 120 mln euro z wyniku za poprzedni 2021 rok. Dobry wynik wynikł głównie z dużego popytu i dużych cen drewna. Wynik za rok 2021 obejmował również około 23 mln euro z tytułu rozwoju nieruchomości, głównie sprzedaży działek i projektów energetyki wiatrowej. Działania Metsähallitus promują również fińskie cele klimatyczne.
Pozyskanie drewna wyniosło w roku 2021 około 6,3 mln m3, czyli mniej więcej tyle, ile szwedzkie lasy państwowe Sveaskog pobrały w roku 2020 z 2,6 mln hektarów lasu produkcyjnego. (Powierzchnia lasów produkcyjnych Sveaskog wynosi około 3,05 mln ha).
W tym samym czasie Metsähallitus zainwestował prawie 80 mln euro aby zapewnić różnorodność biologiczną i inne korzyści społeczne. Obejmowały one m.in. przywracanie siedlisk oraz prace konserwatorskie i restauracyjne na rekordowym obszarze ponad 16.000 hektarów.
Dobry wynik w 2021 roku to głównie zasługa dużego popytu i cen drewna – pisze Zarząd w komunikacie prasowym. Wynik był również o 20% wyższy od celu, który został obniżony w 2020 roku w związku z otrzymaniem przez Metsähallitus nowych wytycznych dotyczących polityki właścicielskiej w oparciu o program rządowy premiera Sanny Marin.
Premier rządu fińskiego, pani Sanna Marin, powiedziała w roku 2020: „Jedną z rzeczy, która łączy Finlandię i Szwecję i gdzie powinniśmy współpracować, jest polityka leśna”.
Zgodnie z nowymi wytycznymi rządu, Metsähallitus musi uwzględniać i koordynować wszystkie podobszary zrównoważonego rozwoju: ekonomiczne, ekologiczne, społeczne i kulturalne. Oprócz korzyści ekonomicznych nowe wytyczne kładą większy nacisk na cele związane z sekwestracją dwutlenku węgla i różnorodnością biologiczną, a także na lepszą koordynację różnych celów.
Zmiana oznacza w praktyce wzrost wydatków Metsähallitus, spadek dochodów oraz spadek wyniku finansowego. Szacuje się, że roczny wynik na koniec okresu 2020 – 2024 będzie o około 5 proc. niższy od poziomu z lat 2016 – 2020, pisze fińskie Ministerstwo Rolnictwa i Leśnictwa. Wytyczne wyznaczają również cele dotyczące sekwestracji dwutlenku węgla w lasach – do 2034 roku wzrośnie ona o 10%, podczas gdy wielkość pozyskania ma wzrosnąć o około 1 mln m3 rocznie.
Aby to się udało, wzrost musi rosnąć za pomocą nawożenia lasów, głównie azotem i wapnem, przetworzenia i udoskonalania materiału sadzeniowego oraz, jeśli będzie to możliwe, wydłużonego czasu rotacji, czyli wieku rębności. Odsetek gospodarki leśnej prowadzonej metodami bezzrębowymi na gruntach państwowych, ma również wzrosnąć z obecnych 15% do 25%.
Temat bezzrębowej gospodarki leśnej jest równie gorący w Finlandii jak i w Szwecji. O szwedzkich metodach pisaliśmy wielokrotnie, np. w https://www.forest-monitor.com/pl/hyggesfritt-skogsbruk-czyli-szwedzka-gospodarka-bezzrebowa-czym-ona-jest-w-praktyce/ czy w https://www.forest-monitor.com/pl/lesna-gospodarka-bezzrebowa-recepta-na-wszystkie-problemy-gospodarki-lesnej/.
Mimo tych dyskusji udział takich metod gospodarki leśnej nie przekracza około 10% powierzchni szwedzkich lasów produkcyjnych, a na terenach Sveaskog można śmiało założyć zero procent. Jak widać, Finowie są zdecydowanie lepsi w podobnych praktykach leśnych.
Fińskie ustawodawstwo dopuszcza możliwość tzw. Inicjatywy Obywatelskiej. Jest to inicjatywa przedstawiona przez co najmniej 50.000 uprawnionych obywateli fińskich, która zawiera propozycję uchwalenia ustawy lub propozycję rozpoczęcia prac legislacyjnych, a także uzasadnienie propozycji.
Taka inicjatywa obywatelska została złożona przez pięć organizacji ekologicznych pod koniec 2019 roku i dotyczyła całkowitego wstrzymania pozyskania drewna w lasach Metsähallitus metodami zrębów zupełnych niezależnie od ich wielkości, czyli metodą wycięcia wszystkiego, zasadzenia, pielęgnowania i znów wycięcia wszystkiego, w zasadzie jak najszybciej.
Jesienią 2021 roku nadeszła odpowiedź od Komisji Rolnictwa i Leśnictwa fińskiego parlamentu, Suomen eduskunta.
Komisja uważa że inicjatywa obywatelska podjęła bardzo istotną dyskusję i że, zdaniem komisji, pożądany jest dalszy rozwój bezzrębowych metod gospodarki leśnej, ale w fińskim prawie leśnym nie ma zakazu prowadzenia bezzrębowej gospodarki leśnej (podobnie jak w Szwecji) i zdaniem komisji połączenie różnych metod gospodarki leśnej daje lepsze wyniki.
Komisja uważa też że prawodawstwo ustanawiające bezzrębową gospodarkę leśną jako główną formę użytkowania lasu, niekoniecznie przyczyniłoby się do osiągnięcia celu inicjatywy obywatelskiej, jakim jest ochrona różnorodności biologicznej, przeciwdziałanie zmianom klimatu, poprawa stanu wód i zwiększenie możliwości rekreacji i życia na świeżym powietrzu.
Wręcz przeciwnie, zakaz zrębów zupełnych może w niektórych przypadkach mieć negatywne konsekwencje dla koordynacji produkcji drewna, różnorodności biologicznej, celów klimatycznych i zrównoważonego rozwoju społecznego. Zamiast tego należy wybrać formę użytkowania lasu w oparciu o to, co jest najbardziej odpowiednie dla danego terenu i siedliska, a jednocześnie w najlepszy sposób spełnia inne cele właściciela.
Zdaniem komisji, lepsze wyniki daje łączenie różnych form użytkowania lasu niż ograniczanie się do jednej metody.
(Podoba mi się taki argument i dyskusja. Wynika z niej, że inicjatywa obywatelska nawołująca do zastąpienia wszechwładnej dotychczas formy użytkowania lasu metodami zrębów zupełnych, innymi wszechwładnym metodami gospodarki bezzrębowej, przyczyniła się do powrotu do łask metod pośrednich, pasujących lasowi i jego właścicielowi, w tym przypadku Państwu. Można powiedzieć że krańcowość zarówno przemysłu jak i organizacji ekologicznych została utemperowana przez polityków. Szkoda że tylko fińskich.)
Komisja wzywa też do przeprowadzania dalszych badań naukowych nad konsekwencjami leśnej gospodarki bezzrębowej zarówno dla gospodarki Państwa jak i absorpcji dwutlenku węgla oraz wpływu na zagrożone gatunki.
Inna firma córka, Metsähallitus Kiinteistökehitys https://www.metsa.fi/en/about-us/organisation/business-units/property-development/ odnotowała zysk w wysokości 21,2 mln euro. Wzrósł popyt zarówno w zakresie eksploatacji obiektu, jak i rozwoju projektów energetyki wiatrowej. Rosnąca popularność turystyki krajowej znalazła odzwierciedlenie w popycie na działki pod domki i sprzedano rekordową liczbę działek rekreacyjnych.
Wzrasta zapotrzebowanie na energię odnawialną, co widać było w postaci bardziej wstępnych badań planowanych farm wiatrowych na gruntach państwowych. Obecnie na terenie lasów Metsähallitus stoi 138 farm wiatrowych, które wytwarzają około 1000 Gwh energii (1 TWh). Odpowiada to rocznemu zużyciu energii elektrycznej dla około 75.000 ogrzewanych elektrycznie domów jednorodzinnych, mówi dyrektor generalny Metsähallitus, Juha S. Niemelä.
Całkowita liczba wizyt w parkach narodowych Metsähallitus, miejscach historycznych i innych miejscach rekreacyjnych i wycieczkowych wzrosła do ponad 9 milionów.
Ponad pół miliona dni myśliwskich i wędkarskich wykorzystano na polowania i połowy. Rosnąca liczba odwiedzających kładzie nacisk na zrównoważenie ekologiczne i społeczne najpopularniejszych miejsc. Szczególnie w łowiectwie i rybołówstwie zapotrzebowanie na zezwolenia przekracza w niektórych miejscach kwoty zezwoleń.
-Efekty gospodarcze podobnej działaności związanej z ruchem turystycznym zostały oszacowane w roku 2021 na 456 mln euro, stwierdza dyrektor ds. ochrony przyrody Henrik Jansson.
Źródło: https://www.atl.nu/de-finska-statsskogarna-overtraffade-malen
https://www.atl.nu/rekordavverkning-i-finland
Ja rozumiem, że podobne efekty gospodarcze, wynikające m.in. z wędkarstwa i łowiectwa, są odrzucane przez polskie ruchy ekologiczne, jako nie odpowiadające moralnie poprawnej działaności gospodarczej, ale miejmy nadzieję, że ostatnie wydarzenia zza sąsiedniej granicy zmodyfikowały nieco podobną poprawność.
O leśnikach, administrujących lasami państwowymi Metsähallitus pisaliśmy już przed czterema laty z okazji faux pas ówczesnych Aktualności Lasów Państwowych, zresztą nie tylko Aktualności, w https://www.forest-monitor.com/pl/finscy-lesnicy-panstwowi-przyjechali-na-grzyby-do-puszczy-bialowieskiej/
Delegacji leśników fińskich przewodniczył pan Jussi Kumpula, ówczesny i dzisiejszy (od roku 2016) dyrektor Metsähallitus Metsätalous Oy.
Pani Sanna Marin stoi na czele już trzeciego rządu fińskiego od czasu wizyty i aż dziw bierze że trzech kolejnych ministrów rolnictwa i leśnictwa nie wpadło na pomysł postawienia na swojego leśnego dyrektora. Dziwny kraj.
„Metsähallitus kontra Lasy Państwowe” – takie pytanie postawił Pan Rafał Chudy już w roku 2017 w https://www.forest-monitor.com/pl/metsahallitus-kontra-lasy-panstwowe/
Korzystanie ze wzorów fińskich było w pewnym, stosunkowo niedawnym okresie, pewnego rodzaju trendem wśród polskich leśników państwowych. Było, bo aktualnie obowiązuje wśród kich trend najlepszej na świecie, polskiej TZW gospodarki leśnej.
Szkoda, bo ta najlepsza na świecie, według zdania jej użytkowników, TZW polska gospodarka leśna, jest przykładem na gotowanie się w sosie swojej absolutnej doskonałości, przygotowywanym przez kolejnych ministrów i dyrektorów.
Przyjrzenie się fińskim rozwiązaniom nie zaszkodziłoby polskim mistrzom leśnej kuchni państwowej, chociaż pisząc o Metsähallitus trzeba pamiętać że piszemy o gruntach i lasach państwowych w Finlandii.
Pozyskanie 6,3 mln m3 drewna przez lasy państwowe Metsähallitus jest niewielkim procentem całkowitego pozyskania drewna w lasach fińskich w roku 2021, które wyniosło 75,8 m3 surowca drzewnego. Tym bardziej imponujące są wyniki finansowe Metsähallitus oraz firmy córki Metsähallitus Metsätalous Oy w porównaniu do kolosa Lasy Państwowe. Zwłaszcza że osiągane są na podstawie gruntów i lasów położonych przede wszystkim w północnej Finlandii i przy pomocy 420 zatrudnionych.
Dodaje to w pewnym stopniu swoistego dziegciu do doskonałości polskiej recepty na gospodarkę leśną.
Zdjęcie: Metsähallitus